ΕΓΓΡΑΜΜΑΤΟΣΥΝΗ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τη συχνότερη μορφή κακοήθειας στον γυναικείο πληθυσμό, τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως. Τα τελευταία χρόνια, ο ετήσιος αριθμός των νέων περιστατικών έχει πλησιάσει πολύ τον αριθμό των νεοεμφανιζόμενων καρκίνων του πνεύμονα και, με δεδομένη τη μείωση του αριθμού των καπνιστών, αναμένεται να βρεθεί στην πρώτη θέση σε συχνότητα κακοήθειας, αθροιστικά και για τα δύο φύλα.

Στην Ελλάδα, και με την επιφύλαξη που προκύπτει από τα ελλιπή επιδημιολογικά στοιχεία, εμφανίζονται ετησίως περίπου 6.500 νέα περιστατικά της νόσου, αριθμός που αντιστοιχεί στο 26% του συνόλου των κακοήθων νεοπλασιών στις Ελληνίδες κάθε χρόνο.

Ο καρκίνος του μαστού, όπως κάθε μορφή της νόσου, δεν είναι μόνο μία σωματική πάθηση, αλλά επιδρά στην ψυχική κατάσταση των ασθενών, επηρεάζοντας ταυτόχρονα την οικογένεια, τους φροντιστές και το στενότερο ή ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Επιπρόσθετα, η νόσος συνοδεύεται άλλοτε από μια μικρότερη και άλλοτε από μια μεγαλύτερη οικονομική τοξικότητα.

Ένα πολύ βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η διεθνής κοινότητα, αλλά και η χώρα μας, είναι η ύπαρξη ανισοτήτων που δυσκολεύουν τόσο την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση, όσο και τη θεραπεία και την υποστήριξη των ασθενών. Τα τελευταία χρόνια, η παγκόσμια ογκολογική κοινότητα και οι αρχές έχουν εντατικοποιήσει τις προσπάθειές τους για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων ανισοτήτων στη γενική φροντίδα για τον καρκίνο, οι οποίες αποτελούν σημαντικό παράγοντα για την αποτελεσματικότερη μείωση των επιπτώσεων της νόσου τόσο όσον αφορά την επιβίωση όσο και την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Στη χώρα μας, οι ανισότητες είναι γνωστές όχι μόνο εξαιτίας των οικονομικών δυσκολιών μεγάλης μερίδας του πληθυσμού, αλλά και λόγω της γεωγραφικής ιδιαιτερότητας της.

Παράλληλα, ένα μείζον θέμα που αποτελεί τροχοπέδη στην αντιμετώπιση του καρκίνου είναι το επίπεδο εγγραμματοσύνης του πληθυσμού σε θέματα υγείας και ιδιαίτερα του καρκίνου. Οι περισσότεροι πολίτες της χώρας μας, εξαιτίας μιας αδικαιολόγητης προκατάληψης αλλά και μιας γενικότερης αδιαφορίας για θέματα υγείας, που συνδυάζονται με ανεξέλεγκτη πληροφόρηση από ανεύθυνες πηγές του διαδικτύου, έχουν είτε ελάχιστη είτε συχνά λανθασμένη γνώση. Αυτό αφορά τόσο τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να προστατεύσουν καλύτερα την υγεία τους, όσο και τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να συμμετάσχουν εποικοδομητικά στον σχεδιασμό της θεραπείας και των πλάνων μεταθεραπευτικής παρακολούθησης.

Για παράδειγμα, ενώ ο καρκίνος του μαστού είναι η ασθένεια που φοβούνται περισσότερο οι γυναίκες, λίγες γνωρίζουν τις θεαματικές βελτιώσεις στην θεραπευτική αντιμετώπιση, οι οποίες έχουν οδηγήσει σε μακροχρόνιες επιβιώσεις, έως και ίαση, με παράλληλο ελάχιστο αποτύπωμα στην ποιότητα ζωής τους. Συχνό είναι το φαινόμενο γυναίκες κάποιας ηλικίας, ιδίως αν έχουν μεγάλα παιδιά, να θεωρούν πως δεν έχουν ανάγκη τον προληπτικό έλεγχο, αγνοώντας ότι η συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου του μαστού αυξάνει με την ηλικία.

Επίσης, συχνή είναι η σύγχυση για το θέμα της κληρονομικότητας. Πολλές γυναίκες ζουν με το άγχος ότι επειδή η γιαγιά τους ή η μητέρα τους ασθένησε από καρκίνο του μαστού σε μεγάλη ηλικία, ίσως και αυτές να έχουν την ίδια τύχη. Αυτό όμως είναι λάθος. Ο κληρονομικός καρκίνος είναι σπάνιος και εμφανίζεται κατά κανόνα σε νεαρές ηλικίες.

Επιπλέον, η αντίληψη ότι κάποιες θεραπείες υποδηλώνουν προχωρημένα στάδια της νόσου, άρα η ασθενής θα πρέπει να αισθάνεται απελπισμένη για το μέλλον της, είναι ψευδής. Η επιλογή της εκάστοτε θεραπείας στηρίζεται πλέον σε:

1. Μοριακές πληροφορίες για τον τύπο του καρκίνου (ο καρκίνος του μαστού δεν είναι μία ασθένεια, αλλά πολλές).
2. Την ηλικία των ασθενών.
3. Την ανταπόκριση στη θεραπευτική παρέμβαση και μια σειρά άλλους λόγους.

Ίδια σύγχυση υπάρχει για την εκτίμηση πως η μαστεκτομή σημαίνει σοβαρότερη κατάσταση της ασθενούς σε σχέση με την ογκεκτομή. Η αφαίρεση του στήθους μπορεί να γίνει και για καρκίνους που δεν θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή της ασθενούς (π.χ. για διάσπαρτο μη διηθητικό καρκίνωμα) ή γιατί το στήθος είναι μικρό και η επέμβαση μπορεί να το παραμορφώσει. Επομένως, ίσως η μαστεκτομή με την αποκατάσταση να δώσει καλύτερα αποτελέσματα.

Τα παραπάνω είναι ένα δείγμα από μια πολύ μεγαλύτερη σειρά γνώσεων που θα πρέπει να γνωρίζουν οι ασθενείς και οι φροντιστές τους. Δεν είναι ανάγκη να τις έχουν αποκτήσει με ίδια πρωτοβουλία, αλλά οφείλουν οι γιατροί που συμβουλεύονται οι γυναίκες να τους τις εξηγήσουν και να ικανοποιήσουν τις όποιες απορίες προκύψουν κατά την αλληλεπίδραση ιατρών – ασθενών. Ο καλύτερος συνήγορος και υπερασπιστής των ασθενών είναι ο γιατρός που ενημερώνει σωστά και έγκυρα τις ασθενείς και τους φροντιστές.

Η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία (Ε.Α.Ε.), στα 67 χρόνια ύπαρξής της, έχει επιδείξει τεράστια δραστηριότητα στην ενημέρωση των ασθενών και σήμερα δίνει τη δυνατότητα στις γυναίκες να γνωρίσουν τα σημαντικότερα στοιχεία για τις ογκολογικές παθήσεις μέσω των ιστοσελίδων της, αλλά και της ανοιχτής γραμμής επικοινωνίας (215 215 2121).